Speech transmedia congres

Mijn naam is Lucas De Man, ik ben artistiek leider van stichting nieuwe helden, een van de drie jonge makers bij het zuidelijk toneel en sinds februari dit jaar voor 4 jaar stadskunstenaar van Den Bosch.

Ik ben gevraagd om hier te komen spreken vandaag omdat ik transmediaal werk maak. Dat is wat ze mij zeiden: jij maakt transmediaal werk, kom je daarover spreken. Dat was de eerste keer dat ik dat hoorde. Goh dacht ik wat leuk, ik maak transmediaal werk. En dan was hun idee dat ik voor u een presentatie zou komen geven hoe transmedialiteit en theater samen kunnen gaan want ik ben opgeleid als regisseur en ik ben nu bijna 5 jaar afgestudeerd. Tja dacht ik toen. Wat ga ik ze dan vertellen?

Is het feit dat wij voor de fight club ook performances in de stad deden transmediaal? Of dat we fightclub feesten gaven na de voorstelling op zaterdagen? Of dat het publiek na de voorstelling online nog zelf ideeën en activiteiten kon delen transmediaal? Of misschien het project Wij Varkenland dat we in België deden waarbij ik 1 hoofdverhaal bedacht rond Herinnering, Verlangen en Het Zwijn en het beeld van het varken als metafoor voor het onderwerp identiteit nam en dat we dan zowel een installatie, als een voorstelling, als een film als een radioprogramma, als een artikelenreeks allemaal met dezelfde naam hebben gemaakt en dat er vervolgens 230 organisaties ook hun activiteit binnen ons verhaal konden organiseren. Is dat transmediaal? Of dat ik voor dat zelfde project 4 dagen te voet van Nederland door Vlaanderen ben getrokken om het terug keren naar je roots letterlijk te maken en zoveel mogelijk media te halen? Of misschien project Hi waarbij we in de Bijlmer rond vaderschap werkten en naast een voorstelling ook een portretreeks van vaders en hun kinderen maakten die we in de metrostations en twee gallerijen hadden gehangen en dat we om volk en aansluiting bij onze voorstelling te krijgen 11 andere meer lokale organisaties van dans over circus, over theater tot spoken word gevraagd hadden ook iets rond vaders te maken en dat we uiteindelijk in diezelfde week ook een congres samen met de gemeente Amsterdam over vaders hebben georganiseerd en dit allemaal in 1 zelfde theater in 1 zelfde programma, is dat transmediaal? Of moet ik geen 1 project nemen en is mijn hele werk transmediaal? Is Stichting NIeuwe Helden een transmediale stichting? Het feit dat we niet over voorstellingen praten maar over projecten en niet over theatermakers maar over creators en dat we ook urban actions doen en lezingen houden, en openwerksessies voor de creatieve industrie op maandagavonden in de brakke grond organiseren, en dat we met journalisten werken om artikels over onze thema’s te schrijven, en dat we een winkel in Den Bosch voor creatieve ideeën gaan openen, en dat we met bedrijven samen werken en dat we ons publiek heel specifiek gaan opzoeken per project verschillend. IS DAT DAN TRANSMEDIAAL? IS DAT DAN TRANSMEDIAAL?

En toen dacht ik, rustig Lucas. Je hoeft het niet te weten, daar gaat deze dag juist over, dat we met zijn allen zoeken. En daarbij,jij komt als eerste spreker en die mensen gaan al heel veel presentaties en voorbeelden krijgen en als ze jou over iets specifiek willen spreken dan zullen mensen dat doen, of dan zoeken ze het op je site: companynewheroes.com/nl Nee je hoeft geen presentatie te geven, waarom hou je geen openingspeech. Een soort kick off of the day. Een inhoudelijke kop koffie en dan zien we wel waar de rest van de dag ons brengt. He wat denk je?
En ik was het eens met mezelf en de organisatie vond het ook ok, dus bij deze: geen presentatie van mijn werk maar een openingsspeech:

What the fuck is transmedialiteit?
Transmediaal is: het communiceren van 1 verhaal aan 1 of meerdere publieken door en langs meer dan 1 media.
Dat is het, in wezen. Zo oud als de straat dus, niets nieuws onder de zon. Gewoon een modewoord. En toch durf ik hier en nu te beweren dat transmedialitiet een vernieuwing in de theater en podiumkunstwereld zal veroorzaken die 1000 maal groter en radicaler zal zijn dan die van Actie Tomaat destijds.

Zo oud als de straat en tegelijk zo vernieuwend, hoe kan dat? hoor ik u denken. Dat kan omdat de tijd, de techniek en het publiek er meer dan ooit klaar voor is, nu nog de creators (de makers, kunstenaars, creatieve professionals) meekrijgen en de revolutie kan beginnen. Yes Yes.
Dames en heren, mijn naam is Lucas De Man en ik ben een barbaar. Een professionele barbaar weliswaar. Baricco schrijft erover in zijn boek, De Barbaren, dat we in een nieuwe tijd zijn beland. Eentje waar men niet meer in zuilen en klasses denkt, waar er geen onderscheid is tussen high en low culture, waar men niet ‘trouw’ aan een stijl of groep of genre is. Een wereld waar men wil meedoen, deelnemen, betrokken worden, waar de beweging en het ervaren het doel op zich zijn. Een wereld die zowel lokaal als globaal is, waar verhalen op verschillende niveaus tegelijk worden gedeeld, gedragen, uitgebreid, aangevuld, waar ownership relatief is, waar met veel verschillende dingen bezig zijn hoger gewaardeerd wordt dan met 1 ding 25 jaar lang. Een wereld waar freelancers het over nemen van ‘in dienst verband’. Een wereld die oppervlakkiger lijkt dan ooit tevoren maar voor wie goed kijkt ziet dat het surfen over die oppervlakte de verbinding en inzichten geeft. De beweging is het kunstwerk, de oneindigheid of multigelaagdheid is het kunstwerk. Nu is de tijd van de barbaren. Nu is het onze tijd.

Wij hier aanwezig, wij allen zijn barbaren, dames en heren, daar hoeven we ons niet voor te schamen integendeel, laat ons daar trots op zijn. Alleen zijn wij geen gewone barbaren, nee wij zijn professionele barbaren meer nog, wij zijn creators en transmedialiteit zit in ons bloed, het is voor ons een wijze van zijn, geen doel, geen modewoord maar een “ik zou niet weten hoe anders”.
Nu, elke barbaar is een transmediaal wezen, laat ons daar duidelijk in zijn: dankzij social media en youtube en andere kanalen creëert en deelt hij voortdurend verhalen op vele niveaus aan vele verschillende mensen. Hij is niet alleen transmediaal, het is ook een storyteller (nog zo’n vreselijk hip woord). De professionele barbaar is dus per definitie een professionele transmediale storyteller. (hip met hip erop gegoten) Wat is nu echter het verschil tussen wij creators en bijvoorbeeld zij hippe reclamejongens en meisjes die voor elk product van elk bedrijf ‘transmediale stories’ de wereld in pompen? Wij zijn de storytellers van de ont-moeting. Wij vertellen verhalen op vele niveaus, langs verschillende kanalen, aan verschillende publieken, wij betrekken ze en verbinden ze met als doel: het veroorzaken van ont-moeting, een moment van niet moeten. Ont-moeting met jezelf, met de ander, met de wereld. Dat is wat wij kunnen en wij zijn de enigen die dat doen.

Goed. Even samenvatten:

We zijn dus professionele barbaren, creators, die transmediaal verhalen vertellen om ont-moetingen te veroorzaken. Klaar? Nee. Want we staan nog maar aan het begin. Lieve dames en heren. U bent helemaal naar fxxxing Leeuwarden gekomen omdat u beseft dat er de komende jaren een enorme revolutie in de podium kunsten plaats zal vinden en omdat u daar bij wilt zijn, meer nog u wilt daar aan bijdragen, meedoen, betrokken zijn. Waar wij nu nog leven in een prebarbaars theatersysteem dienen wij dit naar onze hand te zetten, het begrip Theater tot haar verste grenzen uit te strekken, mensen laten zien dat een ‘voorstelling’ niet per definitie tussen de 60 en 120 minuten moet duren, zich op 1 plek moet afspelen en na een duidelijk begin/midden/eind een heldere boodschap moet gecommuniceerd hebben. Aristoteles is al lang dood.

Wij kunnen en zullen de komende jaren, samen met verschillende partners, verhalen bedenken en vormgeven, die al dan niet tegelijk op verschillende plekken, in verschillende tijdsduren, voor verschillende publieken, live en niet live zullen verteld worden. Verhalen die de hele publieke ruimte (zowel binnen als buiten als virtueel) als hun speelveld nemen. Verhalen die voor sommigen 5 minuten duren en voor anderen jaren kunnen meegaan. Waar niet alleen acteurs maar ook publiek aan deelnemen en waarbij dat publiek soms zelf dingen kan veranderen, aanvullen of uitwerken. Verhalen waarbij de publiciteit ook een verhaal is. Verhalen die verschillende disciplines, partners, organisaties, bedrijven en kunstenaars samenbrengen. Waarbij politiek, media, economie, sociaal en cultuur door elkaar lopen, die een samenleving verbinden en laten bewegen, waarvoor er geen hokjes of aanvinkboxen zijn. Verhalen waarbij sommigen slechts een deeltje mee krijgen en anderen op 9 niveaus tegelijk betrokken worden maar waar elk onderdeel betrekt, verbindt en laat ont-moeten.

Het is onze taak, wij creators, om deze verhalen te bedenken en vorm te geven. En alleen wij kunnen dat. Professionele barbaren, storytellers van de ontmoeting. Alleen wij. Maar we doen dat steeds met in ons achterhoofd de droom dat het door ons gemaakte verhaal, kunstwerk, door een publiek wordt gehoord, beleefd, overgenomen, uitgedragen en uitgebouwd. Het ideaal van een hedendaags transmediaal kunstwerk is dat de kunstenaar verdwijnt, of toch dat hij maar 1 van de vertellers wordt, dat het verhaal een eigen leven leidt zonder dat het de kwaliteit verliest. De creator moet zijn verhaal zo bedenken dat elke toevoeging van een publiek, los van de kwaliteit van die toevoeging, een bijdrage levert aan het geheel zonder dat het geheel aan kwaliteit moet inboeten. (herhaal eventueel) Dat is moeilijkheid maar wel de essentie van een waar transmediaal kunstwerk.

Dames en heren, wij staan aan de vooravond van een revolutie. Vandaag gaan we vormen en mogelijkheden voor deze revolutie bespreken, bedenken en bevragen. Maar weet dat we nog slechts aan het begin staan van een lange weg. We zullen nog veel tegen wind krijgen van de prebarbaren, we zullen zelf nog vaak tegen de muur aanlopen in onze beperkingen, angsten en onwetendheid. De generatie na ons zal lachen met onze eenvoud maar zullen ons ook danken voor onze moedigheid als we nu doorzetten. Wij zijn de golf van de vernieuwing waarin theater haar grenzen doorbreekt en weer dichter bij de mensen gaat staan. De golf van creators die hun verhalen op allerlei kanalen, met allerlei partijen aan allerlei publiek overdragen en die hun publiek betrekt en verbindt. Wij zijn de golf die op zoek ging naar ont-moetingen met zichzelf, de ander, de wereld. Wij zijn de golf van de barbaren. En vandaag zijn we samen om dat te vieren, om dat uit te zoeken, om samen een volgende stap te zetten. Dames en heren, ik weet niet wat of wie er straks nog komt, wat er nog gezegd gaat worden, of u iets wijzer zal worden en waarheen we gaan, maar dat we een stap zullen zetten is zeker. Wij, samen vandaag. Een stap. BAM.

Bij deze verklaar ik het congres over transmedialiteit voor de creators onder de barbaren officieel voor geopend.