Hieronder de Speech die Lucas De Man schreef in opdracht van Juvans (maatschappelijk werk) en bracht in November voor afdeling Midden Brabant en later in Februari voor afdeling Den Bosch:
Lieve aan de, in de, met de maatschappij werkers. Wat fijn dat u hier bent en dat ik voor u mag spreken en dat op Perroen 3 in Rosmalen.
Mijn naam is Lucas De Man, ik ben artistiek leider van Stichting Nieuwe Helden, een van de regisseurs van het Zuidelijk Toneel en sinds vorig jaar voor 4 jaar Stadskunstenaar van Den Bosch.
Men heeft mij gevraagd u toe te spreken ivm met de veranderende tijden. En ik heb gezegd: ja dat wil ik graag doen. Maar als ik dat doe, als ik helemaal naar Rosmalen kom dan wil ik ze ook danken.
Ja. Eerst en vooral wil ik U danken. U hier.
Danken voor het werk dat u doet. Danken voor het feit dat u gekozen hebt om in een wereld die beheerst wordt door ‘ieder voor zichzelf’ dag in dag uit, als beroep, mensen te helpen.
Oprecht Bedankt.
U bent onmisbaar voor zij die het alleen niet kunnen. Voor zij die vaak verborgen voor de buiten wereld afzien. U komt in contact met allerlei lagen in onze samenleving. U ziet de tranen en de wondes. U stelpt waar kan. Ondersteunt zij die struikelen, zij die vallen en zij die blijven liggen. Mensen als u hebben destijds mijn oom geholpen toen hij werkloos, vrouwloos en moedeloos in zijn huis zat. Mensen als u hebben vrienden van mij geholpen die even de weg kwijt waren. Mensen als u houden deze samenleving zowel samen als levend. En daarvoor dank ik u.
Al die jaren geeft u het beste van u zelf, probeert u zo goed mogelijk te worden in wat u doet en dan komen ze nu zeggen dat het anders moet. Dat u het anders moet gaan doen. Niet omdat u het fout doet maar omdat het crisis is.
En crisis betekent niet enkel: “minder geld dus het moet anders”. Als dat het enige probleem was dan werden er gewoon een aantal ontslagen, kreeg iedereen minder betaald, beten we op onze lip, haalden we de buikriem aan gingen we door zoals we deden. Nee Het gaat niet enkel om geld.
Crisis dat wil zeggen ‘verandering’. Crisis komt van het Griekse “krisei’ en dat betekent omwenteling, overgang, substantiële verandering. Om de zoveel tijd in de geschiedenis komt er een periode van grotere verandering dan normaal. Een periode van enkele jaren waarin de maatschappij zich anders gaat inrichten, zich anders verhoudt tot zichzelf. Een beetje meer of minder geld is daar niet de oorzaak van, het is slechts een gevolg.
Deze jaren is zo’n periode en u bent er bij. Fijn of niet fijn, u bent er bij. U zit er midden in, net als ik, net als alle mensen waar mee en waarvoor u werkt. Net als iedereen. En we kunnen de verandering niet tegen houden. Nee
We kunnen wel ze zo goed mogelijk proberen mee te maken, mee te sturen en mee te zorgen dat het een verandering naar beter is.
De afgelopen decennia werden we samen steeds rijker en tegelijk steeds individueler. We werden vrijer en tegelijk steeds banger. We kunnen meer dan ooit en tegelijk is er meer stress, meer druk, meer alleen. De ongelijkheid groeide zo hard dat het barstte en als het TE is dan draait de aarde om. Dan verandert er iets. Dan moet er een nieuw evenwicht komen.
We zitten in een tijd van verandering en we kunnen er niet onderuit. Yes en kut tegelijk.
En Wat is die verandering dan? U heeft het al gehoord van X en X
Maar Kort gezegd en voor zij die van samenvattingen houden:
We gaan naar een tijd van meer samen, meer van onder op, meer verantwoordelijkheid bij de burgers, minder politiek, minder regels, minder zeggen hoe het moet, meer chaos, minder hebben, meer delen, minder houvast, meer luisteren, minder welvaart, meer verbondenheid, meer zelf, MEER SAMEN
en de vraag: is meer samen ook minder eenzaam?
Ik weet het niet.
Ik hoop het maar Ik weet het niet.
Dat wordt de grote uitdaging waar we met zijn allen voor moeten zorgen. Als iedereen zelf zijn zaakjes moet regelen, wat met zij die dat niet kunnen? Of even niet kunnen? Als mensen hun zorg bij familie en vrienden moeten halen wat als ze die niet hebben? Als iedereen samen met de buurt dingen moet doen maar jij wordt niet aanvaard? Of jij bent niet sociaal genoeg, Of spreekt gewoon de taal niet? Als iedereen zijn steentje bij moet dragen maar jij bent chronisch ziek?
Wordt onze participatiemaatschappij ‘wat een hip woord o nieuwe koning der Nederlanden’, wordt onze participatiemaatschappij er een van samen en verbonden of van een wie geen netwerk heeft valt uit de boot. Wie zijn zaakjes niet kan regelen valt af?
Het is aan ons allen om daar over te waken.
Deze tijd van verandering heeft potentie, heeft de mogelijkheid om een nieuwe stap te zetten. Niet die van een revolutie, geen utopie, geen ‘nu komt alles goed’, maar wel een van “een stap verder”, of moet ik zeggen: ‘dichter’. Naar elkaar, met elkaar. Deze tijd kan mooi worden als we elkaar helpen. Als we uitkijken voor de valkuilen.
Het is uw job om mensen te helpen. Dat doet u al jaren en dat wilt u blijven doen. Als u de mensen wilt helpen in deze nieuwe tijd dan moet u ze helpen mee te kunnen. Dan wordt het niet meer
“Hou me vast” maar “leer me vast te nemen”,
Niet meer
“geef me steun” maar “wijs me de handvaten aan”.
Niet meer “vertel me het plan”, maar “help me een stap te zetten”
Spreken wordt luisteren, bedenken wordt begeleiden, jij wordt Samen.
Moeilijk? Absoluut.
Niet makkelijk! Klopt.
Omdat je het al jaren goed deed. Omdat mensen betrekken tijd en energie kost. Omdat die mensen het zelf ook niet altijd kunnen of weten. Omdat er niet zoveel geld meer is. Omdat het allemaal nog zo onduidelijk lijkt.
Het wordt niet makkelijk. Maar willen we dat iedereen mee kan in de nieuwe tijd, willen we dat ze niet alleen komen te staan, dat ze niet afvallen, dan moeten we wel.
U helpt mensen, dat is uw job en daar ben ik en iedereen die u de afgelopen jaren geholpen hebt heel erg dankbaar voor. Vandaag wordt een vervelende dag omdat mensen niet van verandering houden. Maar toch doet u mee omdat u mensen wilt helpen, omdat er mensen uw hulp nodig hebben, mensen zoals u en ik, die struiken, vallen en soms blijven liggen. U helpt mee om er voor te zorgen dat we naar een tijd van “samen” gaan. Samen en minder eenzaam. Daar voor doen we het.
Hoe u dat moet doen dat weet ik niet. Dat weet u niet en eerlijk gezegd dat weten de managers hier ook niet, of toch nog niet echt goed. U zult cursussen krijgen en workshops en folders en youtube filmpjes. En soms zal het helpen en soms helemaal niet. Soms zal u denken waar halen ze dit nu vandaan of slaan ze de plank helemaal mis en dan moet u dat zeggen en vragen stellen en meedenken. Want we moeten dit samen uitzoeken. Met vallen en opstaan. Met ‘ja dit werkt’ en ‘kut dit lukt niet ‘ door elkaar. Het wordt geen verhaal dat in 1 dagje in Perron 3 uit te leggen is en dan maar ‘ hup doen’. Het wordt een zoektocht die de komende jaren steeds verder zal gaan. Een tocht langs bergen en dalen, ravijnen en vlaktes, mannen met lange nekken en pratende bomen en orks en elfen en noem maar op.
En er zullen er zijn onder u die zeggen ‘lik mn reet ik doe niet mee. Ik blijf doen zoals ik altijd al deed en die Vlaming moet zijn mond houden en opkrassen’.
Goed, laat ze, tot hen spreek ik niet. Maar al de rest, zowel de managers als u: de aan de, in de, met de maatschappij werkers die wel willen zoeken, zeg ik:
Dank u, dat u ons niet laat liggen, dat u nog steeds wilt helpen, elke dag. Dank u naar een nieuwe eigentijdse manier van helpen zoekt. Eentje waarbij ik mee mag zoeken, waarbij ik mij gehoord en beluister voel. Eentje waarbij ik het gevoel heb dat ik zelf ben recht gekropen en nu weer wandelen kan.
Dank u
Dat u blijft zoeken naar hoe u helpen kunt. Samen en minder alleen, daarvoor zijn we hier, daarvoor bent u hier en daarvoor dank ik u.
Heb een fijne dag vandaag.