Bachelorscriptie van Petra Eikelenboom, Theaterwetenschap Universiteit van Amsterdam 2013.
Ont-moeting betekent een moment van niet moeten, een moment waarin je als mens jezelf mag zijn; kwetsbaar, open, onwetend en krachtig. [..] Het project creëert een stukje publieke ruimte; een plaats waar mensen los van privé en achtergrond, elkaar en zichzelf als mens mogen ont-moeten en waar hun sterfelijkheid geen taboe is.
Stichting Nieuwe Helden werd in 2008 opgericht door de toen afstuderende Lucas de Man (regie), Bas van Rijnsoever (mime) en Wouter Goedheer (productie podiumkunsten). Vanuit een verlangen te reageren op de samenleving van nu, waarin de mens het niet weet en er een groot taboe ligt op de sterfelijkheid , zijn ze klein begonnen, met afstudeervoorstellingen en af en toe een actie in de stad. Nu, vijf jaar later, heeft de stichting een duidelijk statement ontwikkeld: het veroorzaken van ont-moetingen, het niet moeten, maar het samenzijn in ons ‘niet-weten’. De publieke ruimte in de breedste zin van het woord is hierbij haar domein: zowel in de conventionele theaterzalen als op de pleinen in verschillende steden hebben de afgelopen jaren projecten van Stichting Nieuwe Helden gestaan. Op kleiner, persoonlijker niveau stonden er afgelopen 21 januari – Blue Monday, meest depressieve maandag van het jaar – veertig jonge kunstenaars te zingen voor een brug, om later een onbekende stadsgenoot een lied ten gehore te brengen.
Nieuwe Helden is niet de enige groep die de publieke ruimte opzoekt als terrein om voorstellingen te maken. In 1975 begon Dogtroep met het maken van locatietheater in de publieke ruimte, uit protest tegen de ontoegankelijkheid van de toen gevestigde orde kunstenaars. Door juist op openbare plekken te spelen, hoopte Dogtroep een ongecultiveerd en breed publiek te bereiken. Driekwart van het publiek bestond vaak uit mensen die niet gepland hadden een voorstelling te zien.
Ook in het hedendaagse theaterlandschap zijn er steeds meer voorstellingen, performances of theatrale installaties te zien in de openbare ruimte. Zo tracht Adelheid Roosen mensen met elkaar te verbinden door met haar Wijksafari de achterstandswijken over te nemen, en buurtbewoners en publiek aan elkaar te koppelen. Dries Verhoeven maakt installaties op de grens tussen beeldende kunst en theater, die hij in de publieke ruimte plaatst om zijn publiek direct bij een voorstelling te betrekken, vaak op onverwachte wijze.
De publieke ruimte wint aan populariteit als plek om publiek te bereiken. In een samenleving die steeds individueler lijkt te worden, ontstaat er bij burgers een behoefte aan gemeenschap en groepsgevoel. De publieke ruimte – de stedelijke ruimte voor collectief gebruik, waar iedereen dus kan en mag komen – is in de ogen van veel theatermakers de perfecte plek om iets te veroorzaken, om mensen weer samen te brengen. De focus van deze scriptie zal dan ook liggen op de verschillende manieren van het construeren van die publieke ruimte door middel van theater. Hoe werd en wordt de ruimte gebruikt door theatermakers, en specifiek Stichting Nieuwe Helden? Hoe verhouden zij zich tot de publieke ruimte, wat doet de ruimte met hun voorstellingen en wat doen hun voorstellingen met die ruimte?
Dit heeft geleid tot de volgende hoofdvraag:
Hoe constitueert Stichting Nieuwe Helden de publieke ruimte in haar werk?
